Onrechtvaardigheid, daar draait het om en niet om de onverschilligheid van de landbouw inzake natuur en milieudoelstellingen. Een eerlijk en rechtvaardig PAS-beleid dat de toekomst van de Vlaamse landbouw en de voedselvoorziening veilig stelt, zou dat niet mooi zijn mevrouw de minister?
Miljoenen euro’s belastinggeld verkwanselen op basis van onjuiste data? Het zou zo maar eens kunnen. Decoster T. van Landbouwleven legt de vinger op de wonde nog voor het einde van het openbaar onderzoek door te stellen dat het rekenmodel vermoedelijk wel juist is, maar de cijfers allesbehalve. Als er immers geen juiste cijfers in de berekening worden ingevoerd, kunnen er geen juiste cijfers uitkomen. Waar wringt het schoentje?
Nederlandse cijfers, geen Vlaamse
Als we terugkeren naar het begin van de PAS-problematiek, komen we uit bij de ‘speciale beschermingszones’ (SBZ) die aan Europa zijn gecommuniceerd. Voor die speciale beschermingszones zijn ‘kritische depositiewaarden’ (KDW) berekend. Dit is een wetenschappelijk onderbouwde grenswaarde die moet voorkomen dat er verslechtering en onherstelbare schade van ecosystemen optreedt. So far, so good. Opvallend is dat die KDW’s berekend zijn door een Nederlander die een absolute waarde heeft genomen en geen spreiding in waarde (onder- en bovengrens). Veiligheidshalve heeft hij de ondergrens genomen. Over dit aspect kan al discussie rijzen, maar belangrijker is dat wetenschappers zeggen dat de Nederlandse cijfers niet zomaar gekopieerd kunnen worden naar andere landen. Dat is wel gebeurd en mag als fout in ons Vlaams PAS-verhaal aanzien worden.
Gedateerde mestbankaangifte
Een volgende, zware fout is dat de emissie van de boerderijen berekend is op dieraantallen volgens de mestbankaangifte van 2015, terwijl de PAS-maatregelen pas vanaf 2016 aangegeven moesten worden. Maatregelen die de landbouwer toepaste uit de PAS-lijst of emissie-arme stalsystemen zijn hierbij niet in rekening gebracht. De effectieve uitstoot van landbouwbedrijven ligt vandaag dus veelal lager dan de theoretische uitstoot die berekend op aangegeven dieraantallen in 2015.
Kwetsbare natuur beschermen
In het PAS-verhaal stelt het departement Omgeving: “Er moet iets gedaan worden aan de te hoge stikstofuitstoot op kwetsbare planten in natuurgebied”. Een vraag die een duidelijk antwoord verdient is of te veel stikstof wel slecht is? Er zijn zelfs publicaties die het tegenovergestelde beweren. Hoe is het politiek te verantwoorden om bedrijven met belastinggeld uit te kopen, terwijl dit mits een correcte impactscore niet eens nodig zou geweest zijn?
Rekenmodule
In Nederland, waar ons beleid hun inspiratie vond, zegt de betrokken ambtenarij nu het volgende: “Wij geloven de berekeningen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM, de Nederlands tegenhanger van het VITO in België) niet meer.” Geen enkele landbouwer, milieu-adviesbureau, consultant… is in staat om hetzelfde percentage te berekenen als de impactscore die op de ‘rode PAS-brieven’ – verzonden door de VLM – staat. Wordt het dan niet eens tijd dat wij hier ook beginnen aan te twijfelen?
Karakteristieken van de emissiepunten
Een ander pijnpunt zijn de ‘karakteristieken van de emissiepunten’. Zo houdt het computermodel, dat oorspronkelijk gemaakt is om geuremissies van fabrieken met schouwen van 30 à 50 m te berekenen, rekening met 1 emissiepunt per bedrijf. Wij kunnen natuurlijk verkeerd zijn, maar wat als er meerdere stallen van verschillende leeftijden en type op eenzelfde boerderij liggen en dit met verschillende ventilators, die zich zowel verticaal en/of horizontaal kunnen bevinden en dit op verschillende hoogtes en daar bovenop met verschillende debieten – in tegenstelling tot de standaardwaarde van 360 m³/h in het programma van VITO?
Hiaten
Dat de stikstofboekhouding van Vlaanderen niet klopt, is wel duidelijk. Niet alleen stroken de ‘theoretische’ landbouwcijfers niet met de realiteit, er werd echter vergeten om ook veel zaken mee te rekenen. Denk bijvoorbeeld aan een bos met enkele honderden everzwijnen of aan de honderden schapen van Natuurpunt in een gebied nabij de abdij van Averbode. Al zullen die vermoedelijk geen mest produceren… en zo kunnen er nog wel enkele bedenkingen gesteld worden.
The number isn’t 41
Er wordt steeds gesproken over ‘maar’ 41 bedrijven, maar het gaat verder dan dat, want deze worden gevolgd door 120 oranje bedrijven en vervolgens door naar verwachting een honderdtal bedrijven die op meer dan 20% van hun areaal nulbemesting moeten toepassen. Dan laten we nog het aantal jobs binnen de agrovoedingsketen buiten beschouwing die dreigen verloren te gaan.
“Ergens valt minister Demir te bewonderen voor haar rechtlijnigheid, een belangrijke eigenschappen dat zorgt voor een fundament waarop er kan gebouwd worden. Iets waar enkele andere ministers op andere departementen een voorbeeld kunnen aan nemen. Echter bestaat er ook voortschrijdend inzicht, laat ons hopen dat haar vete met een specifieke organisatie niet een hele sector in de kou laat staan. Minister Demir, laat rechtvaardigheid geschieden en kies met ons de weg voor een correct en pragmatische oplossing”, aldus Martijn Chombaere, beleidsmedewerker bij de Landsbond Pluimvee.
Tekst: Pluimvee/Landbouwleven – Bron: Landbouwleven – Foto: Pluimvee