Nu vogelgriep is uitgegroeid tot een mondiale problematiek met ernstige gevolgen gaan steeds meer landen hun anti-vaccinatiestandpunt heroverwegen. In Mexico en Equador zijn ze reeds gestart met vaccinatiecampagnes, Europa werkt er naar toe en de Verenigde Staten houdt voorlopig de boot af. Vaccinatie, een stand van zaken.
Omslag
Tot nog toe waren de meeste grote pluimveeexporterende landen fel gekant tegen AI-entingen. Dat zou de export in gevaar brengen naar landen die geen vlees accepteren van gevaccineerd pluimvee. Verschillende landen zijn namelijk gekant tegen vaccinatie omdat het virus zich zo kan verspreiden door gevaccineerde koppels. Maar inmiddels begint de AI-problematiek serieus uit de hand te lopen. Wereldwijd zijn er sinds begin 2022 al meer dan 200 miljoen dieren gesneuveld, aldus de WOAH, de wereldorganisatie voor diergezondheid. Dit geeft aanleidingen tot prijsstijgingen en voedseltekorten die de wereldwijde voedselcrisis nog verder verergert.
De omslag naar pro-vaccinatie heeft onder meer te maken met de enorme kosten die gepaard gaan met ruimingen, maar in hoofdzaak speelt de vrees dat het vogelgriepvirus endemisch wordt en dus blijvend een rol zou spelen. Daar zit dan weer de vrees in dat het risico aanzienlijk toeneemt dat het virus muteert naar een variant die naar mensen kan overslaan.
Noodentingen
Intussen is Mexico afgelopen jaar al begonnen met noodentingen tegen de vogelgriep. Equador gaat binnenkort meer dan twee miljoen stuks pluimvee enten, nu daar een negenjarig meisje besmet is geraakt met Aviaire Influenza.
In Frankrijk staat de vaccinatiecampagne in de startblokken. Die wordt in september uitgerold, vlak voordat de wilde trekvogels als ganzen en eenden weer over komen vliegen. Besmette wilde watervogels kunnen via hun uitwerpselen het virus verspreiden naar commerciële houderijen.
Vaccinatiestrategie EU
De Europese Unie kwam vorig jaar met de 27 lidstaten een vaccinatiestrategie overeen. In maart moeten de nieuwe, soepelere vaccinatieregels ingaan. Die maken het mogelijk om gevaccineerde eendagskuikens en pluimveeproducten van gevaccineerde dieren vrijelijk te verhandelen binnen de EU, aldus een woordvoerder van de Europese Commissie.
In China, waar vrijwel de volledige pluimveeproductie binnenlands wordt geconsumeerd, wordt al bijna twintig jaar geënt tegen AI. Het aantal uitbraken van vogelgriep is sindsdien drastisch afgenomen, weet Reuters.
Maar ‘s werelds grootste producent van pluimveevlees, de Verenigde Staten, houden de boot nog af. Dit terwijl juist de VS vorig jaar het zwaarst getroffen werd door de vogelgriep, met meer dan 58 miljoen stuks pluimvee die het slachtoffer werden. De VS werd op de voet gevolgd door Canada en Frankrijk. Frankrijk had binnen de EU het meest te lijden onder de vogelgriep, blijkt uit data van de WOAH.
De angst van de VS en andere landen die gekant zijn tegen enten, wordt deels ingegeven door handelsbelangen. Er zijn grote importeurs van pluimveevlees die vrezen dat ze het virus binnenhalen via gevaccineerde maar toch besmette dieren.
Snelle mutatie
Een andere zorg behelst het karakter van het AI-virus. Dat kan zeer snel muteren en recombineren, waarmee de effectiviteit van de ontwikkelde vaccins snel achterhaald kan zijn. Bovendien is het individueel vaccineren van dieren tijdrovend en daardoor duur. En ook na vaccinatie blijft monitoring van koppels op AI noodzakelijk.
„Het inzetten van een vaccin zou op dit moment desastreuze gevolgen hebben op de pluimveehandel, terwijl we tegelijkertijd de preventieve maatregelen, zoals monitoring, quarantaine en depopulatie, nog niet kunnen schrappen”, aldus een woordvoerder van de USDA, het Amerikaanse ministerie van landbouw.
Gezien de handelsbelemmeringen voor gevaccineerde dieren zouden er bilaterale afspraken nodig zijn om de export naar dergelijke landen mogelijk te maken, stelt Philippe Gelin. Hij is directeur van Lambert Dodard Chancereul, een van Europa’s grootste pluimvee-integraties. Er moet wel een gelijk speelveld blijven, vindt Gelin.
De Franse Landbouwminister Fesneau liet weten dat Parijs aan het onderhandelen is met handelspartners in landen buiten de EU over de acceptatie van gevaccineerd pluimvee. Ook op EU-niveau lopen hierover bilaterale gesprekken met derde landen, aldus de minister.
Testen
Frankrijk is momenteel (als onderdeel van de EU-brede vaccinatiestrategie) bezig met het testen van vaccins voor vleeseenden. Die zijn zeer vatbaar voor het virus, maar laten de eerste dagen na besmetting vrijwel geen symptomen zien. Daardoor is het risico groot dat het virus zich ongemerkt verspreidt naar andere bedrijven.
Nederland test binnen het EU-programma vaccins op leghennen; Italië toetst entingen bij kalkoenen en in Hongarije lopen trials bij pekingeenden. De uitkomsten van deze proefprojecten worden binnen enkele maanden verwacht. De Franse diergeneesmiddelenproducent Ceva en de Duitse branchegenoot Boehringer Ingelheim reppen al van veelbelovende eerste resultaten. Gevaccineerde dieren blijken beduidend minder virus uit te scheiden.
Ceva gebruikt overigens dezelfde mRNA-technologie die ook in sommige covidvaccins is toegepast nu voor het eerst in pluimveevaccins. Volgens Ceva’s marketingdirecteur Pluimvee, Sylvain Comte, is er wereldwijd een markt voor 800 miljoen tot 1 miljard doses AI-vaccin per jaar, China niet meegerekend.
Waarschuwing WHO
Het risico dat mensen vogelgriep oplopen, is nog steeds heel klein. En er is nog geen enkel geval gerapporteerd van een mens-op-mens-overdracht van het AI-virus. Toch moeten landen zich hier wél op voorbereiden, waarschuwde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) onlangs.
Met de recente covidcrisis in het achterhoofd is het niet moeilijk om te bedenken wat er kan gebeuren als een virus afkomstig van dieren muteert of recombineert met een ander influenzavirus en overspringt op mensen. Dat kan zomaar leiden tot een wereldwijde pandemie, stelt de WHO. De huidige dominante H5N1-variant heeft al diverse zoogdieren de das om gedaan, waaronder een kat in Frankrijk, nertsen in Spanje, vossen en otters in het Verenigd Koninkrijk en zelfs grizzlyberen in de VS.
Tekst: Pluimveeweb/Pluimvee – Bron: Pluimveeweb – Foto: Shutterstock