Als het over de export betreft van Belgisch bier of Belgische chocolade, klopt België zich maar al te graag op de borst. Echter indien het om landbouwproducten gaat, is het precies ‘not done’ en wordt er een negatieve connotatie aan export gelinkt. Oud-minister van Klimaat, Bruno Tobback (Vooruit) noemde de export van Vlaams kippenvlees naar Ghana als één van de volgens hem ongewenste uitwassen van het “industriële landbouwmodel” dat zich de voorbije jaren heeft ontwikkeld in Vlaanderen.
België leeft van de handel, met zelfs koninklijke missies en Belgische paviljoenen op wereldexpo’s. België exporteerde zo in 2020 – een lastig coronajaar – ruim 367 miljard euro aan goederen. De import bedroeg om en bij de 346 miljard euro. Daarmee is ons land op wereldschaal de 13de grootste uitvoerder en de 14de grootste invoerder (2019). Het grootste deel van de export (76,7%) gaat naar Europa, Turkije inbegrepen (2020). Echter wanneer het gaat om landbouwproducten is export precies ‘not done’ en moet de landbouwsector zich precies telkens verantwoorden, zelfs wanneer het gaat om nevenstromen te valoriseren die hier niet geconsumeerd worden. Dit bleek nogmaals eens uit een uitzending van Bruno Tobback.
Volgens Bruno Tobback is het broodnodig om het Vlaamse landbouwmodel te hervormen. “Je moet iets doen aan het feit dat we steeds meer evolueren naar een heel intensieve, industriële manier van landbouw met steeds minder boeren en meer dieren.” In vijftien jaar tijd is het aantal landbouwbedrijven afgenomen van 35.000 naar 23.000, stelde Tobback, terwijl het aantal dieren gestegen is. Boeren zijn volgens hem opgesloten in een industrieel landbouwmodel waar ze door lage marges gedwongen worden hoge investeringen te doen en grote volumes te draaien. Hij vervolgde door te stellen dat er in België 1,7 miljoen ton vlees geëxporteerd wordt op jaarbasis, wat tweederde van de productie is. Als voorbeeld haalde hij de export van kippenvlees naar Ghana aan. “We exporteren 84.000 ton kippenvlees naar Ghana, een land dat acht keer groter is dan België.” Alhoewel hij met de algemene exportcijfers redelijk in de buurt zat (dit volume bedroeg volgens VLAM-statistieken 1,45 miljoen ton), lijkt zijn Ghana-statistiek niet volledig correct te zijn.
Volgens gegevens van het Vlaams Centrum voor Agro - en Visserijmarketing (VLAM) bedroeg de Belgische uitvoer naar Ghana in 2021 11.000 ton voor alle soorten pluimvee. Als we doorvoer uit andere landen meetellen, komen we op 35.158 ton. Maar ook dat is nog lang geen 84.000 ton waar Tobback over spreekt. Bovendien gaat het bij de export naar Ghana om nevenproducten: producten zoals rug, nek en poten die in België bijna niet gegeten worden.
“De export van nevenproducten naar landen waar deze producten wel een vraag invullen, zorgt er juist voor dat alles van de kip benut wordt en heeft daarmee een duurzaamheidsaspect”, zegt Johan Van Bosch, voorzitter van het Verbond voor Pluimvee, Eieren en Konijnen (VEPEK), een interprofessionele organisatie die bestaat uit de verschillende schakels uit de pluimvee- en konijnenhouderij .
Uit statistieken van Stabel blijkt dat België wat betreft gevogelte een zelfvoorzieningsgraad heeft van ruim 200 procent. Dat er sprake is van een overproductie, behoeft enige nuance. Het gros van de productie wordt namelijk verkocht in de Europese Unie in een straal van 600 kilometer rond Brussel. Slechts een klein percentage wordt naar derde landen geëxporteerd.
Tekst: Pluimvee/Vilt – Bron: Vilt/De Tijd – Foto: Shutterstock