Dat de Europese Commissie niet landbouwminded is, daarmee wordt niets nieuws verteld. In te veel dossiers moest de landbouwsector ondergaan dat ze als pasmunt wordt gebruikt voor andere belangen. Al doet de oorlog tussen Rusland en Oekraïne het realiteitsbesef terug neerdalen. De conclusie van de Europese landbouwministers in een spoedvergadering over de Oekraïense crisis was dan ook duidelijk: “De Europese Commissie moet haar landbouw- en voedselbeleid opnieuw bekijken, vanuit het oogpunt van voedselzekerheid.
De Landbouwraad wilt, naast het ondersteunen van Oekraïne om hun voedselzekerheid te garanderen, de gevolgen van de oorlog voor de situatie in Europa en in de rest van de wereld bekijken. Want die oorlog tast de voedselzekerheid aan, in Europa en in de rest van de wereld.
Rusland en Oekraïne nemen namelijk tot 80 procent van de graanexport naar landen als Egypte voor hun rekening. De Poolse Landbouwcommissaris Wojciechowski: "Oekraïne exporteert normaal gezien veel voedsel naar het Midden-Oosten. Een tekort aan voedsel daar kan de lont weer in het kruitvat zetten. Het kan leiden tot nieuwe crisissen, en van daaruit tot meer immigratie in Europa."
Green Deal wordt onder de loep genomen
Een van de belangrijkste zaken dat uit het overleg naar voor kwam was dat de Europese Commissie haar verschillende strategieën, waaronder de Green Deal, de Farm to Fork-strategie en de biodiversiteitsstrategie, nog eens onder de loep zal nemen, en opnieuw beoordelen vanuit het oogpunt van voedselzekerheid. "We zien nu dat de voedselzekerheid in gevaar kan worden gebracht", zei Wojciechowski, "en we moeten het risico daarop verminderen." Dat betekent volgens hem niet dat de Green Deal dan maar helemaal overboord moet worden gekieperd.
Het vraagstuk van voedselzekerheid heeft volgens de commissaris met meer te maken dan productiecapaciteit alleen. Het gaat er bijvoorbeeld ook over hoe kwetsbaar het voedselsysteem is voor aanvallen van buitenaf - bijvoorbeeld over wat er kan gebeuren als grote bedrijven worden geraakt door cyberaanvallen. "Dan is het goed als we een diverser voedselsysteem krijgen met minder grote bedrijven", stelde hij. "En die doelstelling zit ook in Farm to Fork, maar dat gaan we ook opnieuw beoordelen in het licht van voedselzekerheid."
Enige nuance
Guy Pe’er, ecoloog verbonden aan het Duitse Centrum voor Biodiversiteitsonderzoek, wilt toch enige nuance aan de dag leggen. Hij wilt erop wijzen dat de crisis de Europese consumenten helemaal anders zal treffen dan die in andere delen van de wereld. "De oorlog in Oekraïne heeft wel degelijk gevolgen voor de voedselzekerheid. Het treft namelijk armere landen zoals in Afrika en het Midden-Oosten, terwijl in er Europa vooral een impact op veevoeder is."
Dit is volgens de ecoloog een belangrijk onderscheid. Volgens hem is de bezorgdheid over de voedselzekerheid een gevolg van de overconsumptie en -productie. “Met name van dierlijke producten, waarvan de productie in de EU gesubsidieerd wordt. Als het gaat over voedselzekerheid, waarom hebben ze het dan over diervoerder?”, vraagt hij zich af, terwijl hij opmerkt dat 70 procent van de landbouwgrond in Europa gebruikt wordt voor diervoeder en brandstof. "We moeten de middelen die we hebben dus beter gebruiken voor meer voedsel en minder veevoeder en brandstof. Dat kunnen we bijvoorbeeld doen door de steun voor biobrandstoffen te schrappen."
Klimaatverandering en overexploitatie van grond vormen volgens Pe’er de kern van voedselzekerheid. "Een constante druk op de bodem leidt tot erosie, een grotere gevoeligheid voor droogtes en plagen, en vaker mislukte oogsten. Dit heeft wel degelijk effect op de voedselzekerheid en de economische stabiliteit van de boeren. Op dat vlak bereiken we een crisispunt." Actie ondernemen is voor de Duitser net in het belang van de boeren. “Farm-to-fork is wetenschappelijk onderbouwd en curatief en moet een win-win voor boeren en klimaat zijn”, stelt Pe'er.
Tekst: Pluimvee - Bron: VILT - Foto: Shutterstock