Wanneer basisvoedsel onbetaalbaar dreigt te worden...
‘Nooit meer honger’ werd door onze grootouders gescandeerd ten tijde van de tweede oorlog en de nasleep ervan. Grote delen van het land leden honger en vlees of andere dierlijke producten waren schaars. Als er al aanbod was aan deze basis voedingsmiddelen, verdwenen die vaak via de zwarte markt of werden simpelweg opgeëist. Het contrast met de huidige situatie kan haast niet groter zijn, waar er nagenoeg op elke straathoek een retailgigant is met 10 verschillende keuzes voor één en het zelfde product.
Beleid dient in eigen boezem te kijken
Waar de politiek na WOII zelfvoorziening op nationaal vlak hoog op de politieke agenda plaatste om een antwoord te kunnen bieden aan de voedselschaarste, haalt het huidige beleid onze zelfvoorziening sterk onderuit. Dit allemaal voor een marginale winst op vlak van dierenwelzijn, terwijl het de ecologische voetafdruk sterk doet toenemen en de kostprijs voor de consument de hoogte injaagt. De geopolitieke spanningen van de laatste maanden lijken alleszins het kapot gereglementeerde Europa wakker te schudden, al dient dit precies nog uit te deinen tot in Vlaanderen.
Zelfvoorziening eieren onderuit
Onlangs werd er in de commissie landbouw bezorgdheid geuit over de eierprijzen, met de hallucinant hoge Amerikaanse eierprijzen in het achterhoofd waar de eieren richting 1 dollar voor één ei klimmen. Met hoog pathogene vogelgriep als repliek werd slechts de helft van het antwoord gegeven. Het Vlaams regeerakkoord voorziet een uitfasering van de verrijkte kooi, terwijl klassieke kooi-eieren - die in Europa al sinds 2012 niet meer mogen geproduceerd worden, wel nog volop worden geïmporteerd -. Waar België nu al onder de 100% zelfvoorzienend is op vlak vak eieren, zullen we - zonder vogelgriephaarden - richting een zelfvoorzieningsgraad afstevenen van 70%. Ongeveer 36% van de Vlaamse leghennenstapel wordt gehouden in verrijkte kooisystemen. Een uitfasering zal in de meeste gevallen leiden tot een stopzetting. De Landsbond Pluimvee liet eens berekenen hoeveel hennen een verrijkt kooibedrijf van 121.000 hennen nog kan houden indien het zou omschakelen. Alternatievere systemen scheiden namelijk veel meer stikstof en fijnstof uit. Om aan alle opgelegde normen te kunnen voldoen zou dat bedrijf nog slechts 35.271 hennen kunnen houden. Wie zal er zo zot zijn om die investeringen te doen voor slechts zo’n beperkt aantal hennen?
Daarnaast wordt er in het Vlaams regeerakkoord ook nagedacht om eendagskuikens - die een waardevol nevenproduct vormen voor roofvogels en reptielen bij particulieren en dierentuinen - niet langer te vergassen maar in het ei via in-ovo technieken af te doden, een zinloze maatregel. Niet alleen wordt het kuiken alsnog afgedood, er dienen ook speciaal - en meer - ratten en muizen gekweekt te worden om de ‘verloren’ kuikens te compenseren. Deze maatregel zou voor een gemiddeld bedrijf van 50.000 leghennen neerkomen op een bijkomende 175.000 EUR. Een bijkomende investering die bij een mogelijkse salmonellabesmetting – en de daaruit voortvloeiende afwaardering – niet gerecupereerd kan worden. Het beleid beslist maar de risico’s zijn voor de boer, makkelijk niet?
Pluimveevlees, het nieuwe kaviaar
Het Better Chicken Commitment (BCC) wordt onder druk van NGO’s zoals GAIA sterk gepromoot en is al tot in het regeerakkoord geraakt. Bij BCC wordt er onder meer gebruik gemaakt van trager groeiende kippen die een veel minder gunstige voederconversie hebben. “Alsof je een elektrische Tesla zou omwisselen voor een diesel verslindende auto van in de jaren ’70”.
AVEC liet een onafhankelijke studie uitvoeren waaruit bleek dat mocht gans Europa overschakelen naar de BCC-kip de vleesproductie met 44% zou dalen. Om dit te compenseren - aan de huidige productie - zouden er 9.692 nieuwe pluimveestallen moeten bijgebouwd worden. Het voederverbruik zou met 35,5% stijgen, het waterverbruik met 35,4% en de productiekosten met 37,5%. Bovendien zou de milieu-impact sterk toenemen. Onderzoek van Belgische bodem wees uit dat dergelijke dieren een ammoniakuitstoot hebben die drie keer hoger is dan reguliere vleeskuikens. Ondanks dit alles sprongen bepaalde retailers reeds op de kar en bieden dergelijk pluimveevlees vandaag al aan. Begin maart stond dit bij één retailer geprijsd aan 13,73 EUR/kg, terwijl reguliere filet 9,39 EUR/kg kostte. Een kostprijsstijging van 46,22%! Daar gevogelte één van de goedkoopste - en gezondste - bron is van dierlijke eiwitten, zouden met name de minder welstellende gezinnen pluimveevlees niet langer kunnen betalen. Of hoe pluimveevlees door het beleid zou kunnen uitgroeien tot het nieuwe kaviaar.