In een opiniestuk op Business AM sprak Pieter Cleppe, Europees beleidsanalist, duidelijke taal richting de Vlaamse regering: “Leer uit het Nederlands debacle door het stikstofbeleid niet te baseren op schattingen en modellen, maar op feitelijk bodemonderzoek.”
Stikstof is schadelijk voor de luchtkwaliteit en ook voor de biodiversiteit in natuurgebieden. Hieromtrent zijn er dus Europese richtlijnen die instaan voor de natuurbescherming die stellen dat de uitstoot van stikstof moet dalen. Het is maar de vraag waarom dit soort zaken – die bij uitstek lokaal zijn, of hoogstens een link hebben met buurlanden – op EU-niveau moeten worden beslist, maar het is dus wel zo. Dat schrijft Europees beleidsanalist Pieter Cleppe op BusinessAM.
Stikstofcrisis in Nederland
In Nederland leidden deze verplichtingen al tot een grote politieke crisis, toen een rechtbank in 2019 besliste, op basis van de Europese nitraat-, Natura en NEC-richtlijnen, dat de vergunningsaanvragen van naar schatting 18.000 bouw- en infrastructuurprojecten moesten worden stilgelegd. Ook 180 vergunningen voor intensieve veehouderij werden onzeker.
Simplistische rekenmodellen
Geesje Rotgers, een onderzoeksjournaliste bij Stichting Agrifacts, neemt het Nederlandse stikstofbeleid stevig onder de loep. Zo stelt ze dat: “Bijna alle stikstofrapporten zijn papieren tijgers, gebaseerd op simplistische rekenmodellen”. In plaats van het huidige beleid, stelt ze voor “dat er in de natuur zelf wordt gekeken en transparant(!) wordt gecontroleerd. Onderzoek eerst hoe het gesteld is met de flora en fauna per kwetsbaar natuurgebied, vooraleer onderhandelingen te starten over oplossingen.” Bovendien stelt ze de cynische vergelijking dat door het “simplistisch rekenmodel” dat Nederland hanteert, de situatie sowieso dramatisch zal blijven. Ze stelt ze dat: “Als alle koeien weg zijn uit Nederland, er geen auto meer op de weg rijdt, elke fabriek is gesloten en de laatste mens is geëmigreerd, dan nóg worden de stikstofnormen in talrijke natuurgebieden overschreden.”
Stikstofcrisis in België
Als het regent in Nederland dan druppelt het in België, want ook in ons land zorgde een rechterlijke uitspraak begin 2021 voor de huidige stand still waarin de landbouwsector zich nog steeds verkeert met grote onzekerheid tot gevolg. De Vlaamse regering heeft alvast 100 miljoen euro gereserveerd voor hun stikstofbeleid, betreffende de financiële compensatie voor de landbouwsector en voor emissie-reducerende technieken.
De Europese stikstof-regelgeving biedt een zekere ruimte. Wat de Vlaamse regering kan doen om deze uitdaging het hoofd te bieden is in de eerste plaats naar de uiteindelijke natuurkwaliteit te kijken en niet enkel naar de specifieke stikstofuitstoot, om de geest van de Europese regels na te leven. Daarbij zet ze best zo veel mogelijk in op concrete metingen, bijvoorbeeld met een “dynamische stikstofindex”, die ook parameters zoals het weer bevat. Op die manier kunnen beperkingen voor industrie en landbouw in zo groot mogelijke mate in verhouding staan tot het gevaar voor de volksgezondheid en de zorg voor het milieu.
Het is dus uitermate belangrijk om breder te kijken dan stikstof alleen. Zo stellen de Europese regels immers niet stikstof, maar natuurkwaliteit centraal. Eén les die de Vlaamse regering al kan trekken uit het Nederlandse debacle is om het stikstofbeleid niet te baseren op schattingen en modellen, maar op feitelijk bodemonderzoek, wat de enige rechtvaardiging mag zijn voor ingrijpende maatregelen.
Tekst: Pluimvee - Bron: BusinessAM – Foto: Pluimvee